TẠO RA LỬA

Từ ngàn xưa, khi tổ tiên chúng ta còn sống trong hang động, đã biết dùng lửa. Có lẽ họ đã biết dùng lửa rất lâu (do tình cờ) trước khi biết cách làm ra lửa.

Ngày nay, chúng ta quá quen với các tiện nghi văn minh đến độ đôi khi chúng ta quên đi sự quan trọng của lửa, có thể là do chúng ta đã tạo ra lửa một cách quá dễ dàng bằng diêm, bật lửa, điện … Nhưng nếu các bạn đi vào rừng hay lạc vào nơi hoang dã, các bạn sẽ thấy: lửa là một nhu cầu không thể thiếu được trong đời sống của con người. Là một nguồn năng lượng rất quan trọng trong việc mưu sinh để tồn tại nơi hoang dã.

• Lửa cung cấp ánh sáng và hơi ấm, giúp ta tự tin và thư giãn tinh thần.
• Lửa làm cho chúng ta có cảm giác được che chở trước các thú dữ lẫn trong bóng tối.
• Lửa giúp chúng ta nấu nướng thức ăn, sấy khô các thực phẩm cần tồn trữ.
• Lửa hong khô các y phục và đồ dùng ẩm ướt, giúp chúng ta không bị nhiễm lạnh.
• Lửa được dùng đun sôi để khử trùng và làm tinh khiết nước.
• Lửa và khói có thể dùng làm tín hiệu.
• Lửa dùng để đốt một đầu cây, tạo thành mũi nhọn để làm vũ khí.
• Lửa có thể thay cưa rìu trong việc cắt cây để dựng nhà, làm nơi trú ẩn.
• Lửa và khói có thể xua đuổi một số động vật, côn trùng muỗi mòng … khỏi nơi chúng ta đang  trú ẩn.
• Lửa và khói giúp hun đuổi cho ong bay ra khỏi tổ để chúng ta có thể lấy mật và nhộng.
• Lửa còn dùng để xua đuổi thú ra khói nơi ẩn náu để rồi bị rơi vào bẫy hoặc bị đón bắt.
• Một khúc cây đang cháy có thể dùng làm vũ khí để chống trả hay xua đuổi mãnh thú.
• Lửa dùng để soi cá và các động vật khác, làm cho chúng bị chói mắt để chúng ta dễ dàng tiếp cận . . .

Nếu khi nào cần mà bạn có thể làm ra được lửa, thì khả năng sinh tồn nơi hoang dã của các bạn được đảm bảo hơn.

Lửa là yếu tố quan trọng nhất ở nơi trú ẩn, nếu không có lửa các bạn sẽ chìm trong bóng tối lạnh lẽo. Như vậy tình hình sẽ càng xấu đi rất nhiều. Cho nên các bạn phải biết nhiều phương pháp lấy lửa khác nhau, để có thể áp dụng với những vật liệu có thể tìm thấy tại chỗ hay chuẩn bị sẵn từ trước.

TẠO RA LỬA BẰNG ĐÁ ĐÁNH LỬA

Đây là một bộ dụng cụ tạo lửa gọn, nhẹ mà bạn nên có. Diêm quẹt khi bị ướt thì trở nên vô dụng, nhưng đối với bộ đá lửa và thép này thì bạn chỉ cần lau qua cho khô bề mặt trước khi đánh lửa. Sweedish Firesteel-Army là một bộ đánh lửa điển hình.

Kẹp chặt viên đá lửa và vải than giữa ngón cái và ngón trỏ của bạn để lộ ra một cạnh dài cở 5cm. Tay còn lại nắm lấy con dao bằng thép, tuy nhiên bạn dùng sống dao để đánh lửa. Khi bạn cạ chúng vào nhau sẽ làm phát sinh những tia lửa và rơi lên mảnh vải than làm nó cháy đỏ. Kế đến bạn kẹp mảnh vải than đó vào tổ bùi nhùi và thổi cho đến khi có lửa.

Đường dẫn video minh họa: https://www.youtube.com/watch?v=gi1uaeYxM18

TẠO RA LỬA DÙNG KÍNH LÚP

Đây cũng là một phương pháp khá dễ dàng, chỉ cần trời nắng và các bạn có một cái thấu kính hội tụ. Thấu kính hội tụ có thể lấy từ các vật dụng thông thường như kính lúp, ống dòm, ống kính máy ảnh, kính lão cao độ, đít chai tròn …

Các bạn đưa thấu kính lên, đặt thẳng góc với mặt trời, đoạn xê dịch sao cho điểm sáng hội tụ gom lại thành một đốm trắng nhỏ nhất, chiếu thẳng vào mớ bùi nhùi dễ cháy. Vài giây sau khói sẽ bốc lên. Chờ khi thấy có điểm lửa, các bạn cầm bùi nhùi lên thổi nhè nhẹ, lửa sẽ bùng lên.

(Nếu các bạn có vài hạt thuốc súng hay phân dơi thì chỉ vài giây sau lửa sẽ tự bùng lên ngay)

Lưu ý: thổi lửa từ bùi nhùi đang cháy ngún để cho ngọn lửa cháy bùng lên là cả một kinh nghiệm và nghệ thuật. Không thể thổi quá mạnh hay quá yếu mà thổi nhè nhẹ, khi thấy khói càng lên nhiều thì càng tăng cường cường độ và cho thêm bùi nhùi vào, cho đến khi lửa cháy bùng lên.

Đường dẫn video minh họa: https://www.youtube.com/watch?v=D2ym8wt5NWo

TẠO RA LỬA DÙNG ĐÁY LON NHÔM LÕM VÀ THANH CHOCOLATE

Tất cả những gì bạn cần là một vỏ lon nước ngọt bằng nhôm, một thanh sô-cô-la, và một ngày đầy nắng.

Mở thanh sô-cô-la và bắt đầu xát nó trên mặt lõm của đáy lon coca cola. Dùng giấy lau miệng chà sát lên đó theo kiểu đánh bóng. Lau sạch, rồi lại chà thêm Sô-cô-la, sau đó tiếp tục đánh bóng. Lập lại động tác đánh bóng cho đến khi đáy lon có thể chiếu sáng như một tấm gương. Nếu bạn không có sô-cô-la thì có thể dùng kem đánh răng cũng được. Ở đây, Sô-cô-la hay kem đánh răng hoạt đông như chất bôi trơn và mài mòn đáy nhôm của lon.

Sau khi đánh bóng bạn có một gương parabol. Hướng đáy lon thẳng góc với mặt trời, và tìm điểm hội tụ ánh sáng. Khi bạn đưa một mảnh giấy từ xa đến gần dần so với đáy lon cho đến một khoảng cách mà điểm sáng hội tụ có kích thước nhỏ nhất (chính là lúc có sức nóng mạnh nhất). Nếu khoảng cách gần quá thì dùng sáng hội tụ cũng không phải là nhỏ nhất. Đặt bùi nhùi về phía trước của đáy lon với khoảng cách như bạn đã xác định được thì trong một vài giây, bạn sẽ có một ngọn lửa.

Đường dẫn video minh họa: https://www.youtube.com/watch?v=ipMd5A7eUsc

5 CÁCH TẠO LỬA TỪ … NƯỚC

Đường dẫn xem video clip minh họa cả 5 cách: https://www.youtube.com/watch?v=HCyHC7lnMyQ

Cách 1: Lấy một bóng đèn tròn cũ, khoét bỏ phần lõi. Cho nước vào trong, lắc mạnh để rửa sạch bóng đèn. Làm lại vài lần để bóng đèn trở nên trong suốt. Sau đó, đổ đầy nước vào bóng đèn, bịt chặt phần đầu bóng lại. Như vậy bạn đã tạo ra một chiếc kính lúp rồi.

Tiếp đó, dùng bóng đèn chiếu ánh sáng mặt trời vào tờ báo cũ. Một lúc sau, tờ báo sẽ bốc cháy.

 Cách 2: Lấy một chiếc bát nhỏ rồi lót mặt trong của bát bằng một miếng màng nilon bọc thực phẩm. Đổ đầy nước vào bát rồi túm miếng nilon để tạo thành một quả bóng nước. Vặn thêm vài vòng phần cuống quả bóng cho quả bóng căng lên.

Dùng quả bóng nước bạn vừa tạo ra để tập trung ánh mặt trời lên mảnh giấy tối màu. Miếng giấy sẽ bốc cháy sau vài phút.

 

Cách 3: Lấy một khung ảnh, bọc lại bằng một miếng nilon bọc thực phẩm rồi đặt lên một giá đỡ cao từ 30- 60cm. Cẩn thận đổ nước ấm lên miếng bọc thực phẩm. Bạn sẽ thấy miếng bọc thực phẩm trũng xuống và tạo thành một thấu kính.

Dùng một ít cỏ khô đặt vào nơi tập trung ánh sáng dưới khung ảnh. Ngay lập tức cỏ khô sẽ bốc khói và bắt lửa một cách tự nhiên.

Cách 4: Đổ đầy nước vào một chai nhựa trong suốt có phần phình ra giống một quả bóng. Điều chỉnh sao cho ánh nắng qua chai nhựa tập trung tại một điểm trên nhúm cỏ khô. Thêm một chút lá khô, kết hợp thổi nhẹ sẽ là lá khô bốc cháy.

 Cách 5: Nếu trời không có nắng, chúng ta có thể dùng lõi giấy vệ sinh và một vài viên natri. Cắt một nửa lõi giấy vệ sinh, cắt một chút ở phần đáy rồi nhét phần giấy thừa lên đầu. Lấy một cái nắp nhựa, đặt một miếng giấy vệ sinh lên rồi để vài viên natri lên đó. Đặt phần giấy vệ sinh vừa làm lên rồi che lại bằng cỏ khô hoặc rơm. Cẩn thận đổ một thìa nước vào phần đáy và lùi lại. Chỉ trong vài giây, ngọn lửa từ phần đáy lõi giấy sẽ bốc lên.

TẠO LỬA DÙNG PIN HAY BÌNH ĐIỆN (ACCU)

Nối hai đầu dây điện vào hai cực âm dương rồi đánh vào nhau. Nếu cường độ đủ mạnh và bùi nhùi dễ bắt lửa (có tẩm xăng dầu càng tốt), thì sau vài lần đánh, lửa sẽ bùng cháy (các bạn cần đánh nhanh và liên tiếp).

 DÙNG PIN VÀ LEN THÉP (BATTERIES AND STEEL WOOL)

Cách làm này thật đơn giản, bạn chỉ cần dùng tay làm tơi một mảnh len thép rồi chà sát mặt tiếp xúc của pin vào mảnh len thép để tạo lửa. Bất kỳ pin nào cũng tạo lửa được, nhưng loại pin 9 volt dễ tạo lửa nhất. Khi có đốm lửa thì bạn nhẹ nhàng thổi vào nó rồi chuyển vào tổ bùi nhùi. Ngọn lửa của len sẽ bị tàn lụi nhanh chóng nên bạn phải nhanh tay làm việc này. Cách tốt nhất là bạn hãy kẹp sẳn len nùi len thép này giữa mớ bùi nhùi rồi hãy chà pin lên len thép, sau khi có đốm lửa thì bạn chỉ cần lật úp tổ bùi nhùi thì lửa sẽ bốc cháy.

Đường dẫn xem video minh họa: https://www.youtube.com/watch?v=xbwNJhJwnSs

DÙNG PIN TIỂU VÀ GIẤY BẠC

Cắt hoặc xé vát chéo sao cho phần giữa của giấy bạc gói kẹo cao su (hay vỏ trong của bao thuốc lá) mảnh và nhỏ khoảng 2mm. Nếu bạn để phần giữa mảnh giấy bạc quá to thì lượng điện tạo ra nhỏ sẽ không lớn hơn sức tải của phần giữa mảnh giấy, khiến mảnh giấy không thể bốc cháy được.

 

 

Sau đó gắn một đầu giấy bạc vào cực âm (hoặc dương) pin.Cuối cùng, bạn gắn đầu giấy thứ hai vào cực còn lại của viên pin và chờ đợi.

Đường dẫn xem video minh họa:

https://www.youtube.com/watch?v=7VY7ZO938fo

https://www.youtube.com/watch?v=-63ZsOEzsVg

TẠO LỬA BẰNG MA SÁT

DÙNG KHOAN CẦN CUNG

Đây có thể là cách khó nhất so với các phương pháp khác, nhưng nó khả thi và hiệu quả. Có những kỹ thuật khác nhau mà bạn có thể sử dụng để tạo ra lửa bằng cách ma sát, nhưng quan trọng nhất là loại gỗ mà bạn sử dụng làm bàn lửa và trục xoáy.

Trục xoáy là một thanh gỗ mà bạn sẽ sử dụng để quay nhằm tạo ra ma sát giữa nó và một mảnh gỗ được gọi là bàn lửa. Nếu bạn tạo ra đủ sự cọ sát giữa trục xoáy và bàn lửa, bạn có thể tạo ra một sức nóng đủ để tạo ra một ngọn lửa. Cây bông gòn, cây bách xù, cây dương, liễu, gỗ tuyết tùng, cây bách, và quả óc chó là những vật liệu tốt nhất để làm bộ bàn lửa và trục xoáy.

Trước khi bạn có thể sử dụng gỗ để bắt đầu tạo lửa dựa trên ma sát thì gỗ phải thật là khô.

 

Mũi khoan

Là một cây tròn, đường kính cỡ 2cm, dài khoảng 30-40cm, làm bằng xương hoặc các cây gỗ cứng. Đầu trên tròn, có thể thoa thêm dầu mỡ để giảm ma sát. Đầu dưới hơi nhọn.

Khi khoan, cố gắng giữ cho mũi khoan thẳng góc với bàn ma sát. Lúc đầu khoan chậm và đều cho đến khi thấy khói bốc lên thì khoan nhanh dần, nhanh dần cho đến khi qua khe của bàn ma sát thấy có đốm lửa thì lấy bàn ma sát ra, thêm bùi nhùi và và thổi nhè nhẹ cho lửa bùng lên.

Đường dẫn xem video clip minh họa:

https://www.youtube.com/watch?v=DC_54ICw-ao

https://www.youtube.com/watch?v=rcg9bCiAeMw

ĐÁNH LỬA BẰNG KHOAN BÁNH TRỚN

Đây là công cụ đánh lửa của thổ dân Iroquois ở Bắc Mỹ. Thay vì sử dụng cần cung thì họ sử dụng một bánh trớn làm bằng gỗ cứng và nặng gắn cố định vào mũi khoan. Dùng một miếng ván có đục lỗ ở giữa rộng hơn mũi khoan một tí. Lấy một sợi dây, hai đầu dây cột vào hai đầu tấm ván và giữa dây luồn qua một lỗ trên mũi khoan. Khi chuyển động miếng ván lên xuống sẽ làm quay bánh trớn, như thế mũi khoan sẽ vận hành.

TẠO LỬA BẰNG CÁCH XE BẰNG TAY

Người Navajo sử dụng đôi bàn tay của họ để xe tới lui một mũi khoan trên một bàn ma sát (như các phương pháp trên). Để thực hiện phương pháp này, ngoài việc bạn phải có một bàn tay chai đá thì cũng cần phải có sức khỏe và sự kiên nhẫn.

Đường dẫn xem video minh họa: https://www.youtube.com/watch?v=0WjHZJbebJc

MỘT CÁCH KHOAN KHÁC

Nếu có hai người thì các bạn không cần phải dùng cần cung hay xe bằng tay mà chỉ cần một sợi dây dài khoảng 1 mét, quấn hai vòng quanh mũi khoan. Một người giữ mũi khoan còn một người kéo tới lui cho tới khi bốc khói.

CƯA BẰNG TRE

Các bạn dùng tre hay nứa khô và ráo, chẻ làm đôi, một thanh để nguyên, một thanh thì cắt một vết ngang thân tạo thành một khe nhỏ trổ sang bên kia. Độn bùi nhùi (cạo ra từ thân tre) vào dưới vết cắt, đặt thêm vài que tre nhỏ để cố định bùi nhùi. Chống thanh tre nguyên một đầu vào bụng, một đầu vào đất. Đặt thanh tre có khe lên (nhớ nắm cả những que nhỏ cố định bùi nhùi) và kiên nhẫn cưa, lúc đầu cưa chầm chậm, khi thấy bắt đấu bốc khói thì tăng dần nhịp độ cho đến khi thấy lửa thì cho thêm bùi nhùi vào và thổi cho bùng lửa lên.

 

Đường dẫn xem video minh họa: https://www.youtube.com/watch?v=LsSRuDlQTVQ

 

Lưu ý: các bạn có thể làm ngược lại. Đặt thanh tre cắt khe úp xuống, bên dưới có bùi nhùi, dùng tay cố định. Tay kia cầm thanh tre nguyên để cưa (xem hình vẽ minh họa).

KÉO BẰNG DÂY

Dùng chân cố định một thân cây tròn khô. Nhét một nắm bùi nhùi vào dưới thân cây. Lấy một sợi dây dẻo, bền, chắcvòng qua thân cây, chỗ có nắm bùi nhùi. Hai tay cầm lấy hai đầu dây kéo lên kéo xuống đều đều cho đến khi thấy bùi nhùi bốc khói thì kéo nhanh dần. Lúc bùi nhùi bén lửa thì cầm thổi cho lửa bùng lên.

 

Đường dẫn xem video minh họa: https://www.youtube.com/watch?v=8NLBg0zS7HQ

BẰNG ỐNG TRE VÀ PÍT TÔNG

Đây là cách lấy lửa rất cầu kỳ của thổ dân Semelai vùng Malaysia. Họ dùng một lóng tre khô và một pít tông bằng gỗ cứng phù hợp với ống tre. Đầu pít tông họ khoét lõm và vấn nhứng sợi bằng thớ của tre hay của các loại thực vật khác cho vừa với ống tre, bên trong ống tre được bôi mỡ cho trơn. Pít tông được họ bơm lên xuống bằng tay, tạo ra một sự ma sát làm nóng không khí trong ống tre lên cực độ. Những mùn than từ sợi thực vật do ma sát sẽ rơi xuống búi nhùi dưới ống tre và bắt lửa. Họ lật ngược và rúi piton ra, lửa sẽ bám theo đầu lõm của piton.

Đường dẫn xem video minh họa phần 1: https://www.youtube.com/watch?v=5NKq4ChNOew

Đường dẫn xem video minh họa phần 2: https://www.youtube.com/watch?v=yK2yqcKdUZc 

  

 

TẠO LỬA BẰNG CÁCH BẰNG BÀN ĐẨY

Người ta dùng một thanh gỗ khoét một đường mương dài, đầu đường mương để sẵn một nhúm bùi nhùi dễ cháy. Dùng một que gỗ cứng và tròn có đầu vừa với đường mương. Kê một đầu thanh gỗ lên chân rồi dùng sức liên tục đẩy mạnh que gỗ tròn về phía trước. Sự ma sát tạo ra nhiệt rồi dần dần thành lửa bám vào nhúm bùi nhùi.

Đường dẫn minh họa:

https://www.youtube.com/watch?v=1i0iJGgdT7A

https://www.youtube.com/watch?v=vJCV1sO2p_o

THỔI BÙNG NGỌN LỬA

Khi thấy khoan bắt đầu bốc khói thì khoan nhanh hơn cho đến khi thấy có đốm lửa thì dùng cây nhỏ khều xuống bùi nhùi (A) cầm bùi nhùi lên bằng hai bàn tay, ép hai bên vào (B) thổi nhè nhẹ, khói càng nhiều thì thổi càng mạnh cho đến khi lửa bùng lên.

ĐÁNH DIÊM

Những người thường xài diêm, người ta biết cách che gió cho que diêm khi đánh vừa xòe lửa ra cho diêm không bị tắt, tiết kiệm được những que diêm. Các hướng đạo sinh trước đây đã được các huynh trưởng hướng dẫn cách sử dụng diêm. Hạn chế trong vòng 2,3 que diêm phải nhóm cho được một bếp lửa.

Khi đánh diêm, phải dùng một hay cả hai lòng bàn tay để che gió và đứng quay lưng về hướng gió. 

CÁCH ĐÁNH DIÊM

Những người thường xài diêm, người ta biết cách che gió cho que diêm, để khi đánh lửa xòe ra mà diêm không bị tắt, tiết kiệm được những que diêm. Các Hướng đạo sinh trước đây đã được các huynh trưởng hướng dẫn cách sử dụng diêm. Hạn chế trong vòng 2,3 que diêm phải nhóm cho được một bếp lửa.

Khi đánh diêm, phải dùng một hay cả hai lòng bàn tay để che gió và đứng quay lưng về hướng gió.

BÙI NHÙI, CHẤT DẪN LỬA

Trước khi muốn làm ra lửa, các bạn phải chuẩn bị một số bùi nhùi hay vật dẫn lửa. Đây là những vật tơi, xốp, khô, dễ bắt lửa, dễ cháy.

Nếu gặp thời tiết tốt và khô ráo thì chúng ta dễ dàng tìm thấy những vật liệu để dẫn lửa như: cành cây khô, lá khô, cỏ khô, hoa khô, tre khô, trái gòn khô, dương xỉ, rêu hay địa y khô, vỏ cây khô, trái thông khô, lông chim, tổ chim, phân khô của súc vật…

Nếu gặp thời tiết xấu, ẩm ướt, các bạn cố tìm cho được những loại cây có tinh dầu như: thông, tùng, song tử diệp… Dùng dao hay rìu bửa bỏ lớp vỏ ẩm ướt bên ngoài, rồi lấy phần lõi bên trong vạt thật nhỏ như dăm bào… Các bạn cũng có thể tìm thấy các vật dẫn lửa dưới các tảng đá, trong những bọng cây, hay dưới các lớp lá khô….

Nếu không tìm được các chất dẫn lửa thiên nhiên, các bạn có thể dùng giấy vụn, vải xé nhỏ, băng gạc và bông gòn trong túi cứu thương, bông gòn trong áo bông, mỡ động vật, kem nhóm lửa, xăng dầu (nếu có)….

 

Sau khi có chất dẫn lửa rồi, các bạn chọn những cành hay dăm khô thật nhỏ cỡ que diêm (nếu không có thì phải chẻ), sắp chụm lại thành hình nón, rồi đốt lửa lên cho cháy. Khi lửa đã cháy các bạn mới chất thêm những cành cây lớn hơn một tí (cỡ chiếc đũa hay ngón tay), khi lớp củi này đã bắt lửa và cháy lên thì mới chất củi lớn vào. Các bạn có một bếp lửa như ý.

GIỮ GÌN VÀ BẢO QUẢN LỬA

Nếu có diêm, bật lửa hay các vật dụng đánh lửa khác, thì chúng ta không cần phải giữ lửa. Nhưng nếu không có thì chúng ta phải biết vài cách giữ lửa cho khỏi tắt. Vì như các bạn đã biết một lần làm ra lửa cũng chẳng phải dễ dàng gì.

Trường hợp các bạn ở một chỗ thì rất dễ. Chỉ cần đưa những  gốc cây khô lớn, vào lửa giữ cho cháy suốt ngày và đêm. Nếu các bạn muốn đi vắng một vài ngày mà khi quay về lửa vẫn còn cháy, các bạn chỉ cần sắp những cây dài thành một hàng, đầu gối lên nhau và đốt phía trên gió.

Dĩ nhiên không phải lúc mào các bạn cũng dễ dàng tìm được những cây khô lớn để giữ lửa. Nếu không có thì các bạn có thể dùng cành cây tươi nhỏ (đường kính chừng 2-3 cm) bó lại thành bó lớn, chụm đầu vào một đống lửa. Cây tươi sẽ bắt cháy dần dần. Cháy đến đâu cây sẽ khô đến đấy. Cho nên bó cây sẽ cháy rất chậm.

Lấy một đoạn dây thừng khô (loại bện bằng xơ dừa), đốt một đầu dây cho cháy lên rồi thổi tắt, chỉ để lửa cháy ngún. Tuỳ theo độ dài của sợi dây, các bạn có thể giữ được lửa từ vài giờ cho tới vài ngày.. khi cần chúng ta đưa đầu lửa vào bùi nhùi và thổi cho lửa bùng lên. 

• Lấy vỏ cây khô, rêu khô, xơ của nách lá dừa, cọ, đùng đình… khô, bó lại xunh quanh một cây củi khô loại gỗ tốt. Bên ngoài bao bằng lá tươi của các loại cây như: buông dừa, kè … dùng các loại dây rừng tươi bó lại cho thật chặt. Đốt một đầu cho cháy ngún, các bạn có thể giữ được lửa khá lâu.
• Dùng rơm hay cỏ khô bện thành hình con rít hay quấn lại cho thật chặt (có nơi gọi là con cúi), đốt một đầu cho cháy ngún (nếu lửa cháy bùng lên thì phải thổi cho tắt ngay) tuỳ theo các bạn bện dài hay ngắn mà chúng ta có thể giữ được lửa lâu hay mau.
• Lấy lon đồ hộp, vỏ gáo dừa tươi, bọng cây… đổ tro nóng vào. Lựa loại than chắc, nặng, đang cháy hồng, bỏ vào và phủ lên trên một lớp tro mỏng hay địa y khô, khi di chuyển thì dùng dây treo để mang theo. Cách này có thể giữ lửa được khoảng một buổi. 

 KỸ THUẬT ĐỐT THAN

Than là một loại nguyên liệu khá nhẹ, cháy nóng, lâu tàn, không khói, dễ tồn trữ và bảo quản… Thích hợp cho những nơi trú ẩn kín đáo hay trong hang động. Nhưng để có than ở nơi hoang dã, các bạn phải nắm bắt được những kỹ thuật cơ bản về đốt than.

1. Thiết kế vỏ lò:

Tìm một địa thế tương đối bằng phẳng, đào sâu xuống độ 1 mét, rộng từ 1 – 2 mét (vuông hay tròn cũng được). Khoét rãnh thông hơi chung quanh nền lò và đặt ống thông khói.

2. Nạp củi:

Chọn những loại cây cho than chắc như: Cầy, Ngành Ngạnh, Thị, Da đá… Cắt ra từng khúc bằng chiều cao của lò (1 mét), sắp đứng sát vào nhau trong lò. Bên trên, sắp các cành cây nhỏ rồi lấy đá đậy lên cho thật kín. Đắp lên trên một lớp đất sét hay đất thịt dày khoảng 20cm.

3. Đốt lò:

Các bạn đào thêm một cái hố khác, cách lò khoảng 40 cm, rộng khoảng 60 – 70 cm (đủ cho một người ngồi xoay trở), sâu 1 mét (bằng chiều sâu của lò) gọi là hố đốt lò. Từ cái hố này, các bạn đục một lỗ thông qua lò, gọi là “lỗ chụm”, lỗ nầy rộng khoảng 30cm.

Cho củi khô vào lỗ chụm, rồi đốt cho tới khi khói từ các lỗ thông nhạt bớt, và hơi nóng toả lên, gọi là “phát hoả” (khoảng 48 giờ). Sau đó, các bạn bít lỗ chụm lại và theo dõi hơi khói từ ống khói (nếu khói không lên thì phải đốt lại) cho tới khi thấy khói đóng nhựa đen và khô. Để dễ theo dõi, các bạn gác ngang trên ống khói một miếng cây rộng khoảng 2 cm. Khi thấy miếng cây đóng khói theo yêu cầu là được.

Thông thường thì đốt khoảng từ 8 đến 10 ngày là than chín. Khi đó, các bạn bịt kín tất cả các lỗ thông khói lại. Để khoảng 7 ngày than nguội thì khui ra.

4. ĐỐT THAN ĐƠN GIẢN

Các bạn còn có thể làm ra than bằng phương pháp đơn giản như sau:

– Đào một hố sâu từ 80 – 1 m, rộng khoảng 1 – 1,50 m

– Bỏ củi khô xuống đốt cho cháy bùng lên

– Xếp củi tươi lên trên đống lửa, đợi cho lửa bắt cháy xém đống củi tươi đó.

– Lấp dần đất lại cho đến khi thật kín .

– Để yên khoảng 5 ngày thì khui ra.

Than đốt cách này không chín đều cho nên khi đun nấu có một số còn cháy thành lửa ngọn, hoặc bị khói. Vì vậy, bằng kinh nghiệm của mình, các bạn nên chọn những phần than đúng tiêu chuẩn để riêng ra, dành đốt những khi cần.

Tổng hợp bởi: Hổ Hăng Hái Phạm Văn Nhân