Ứng Phó Lốc Xoáy

Lốc xoáy hay còn gọi là trốt, vòi rồng (Tornado) được hình thành do sự gặp gỡ của các khối không khí đối kháng nhau. Điều đó thường xảy ra trên các vùng bình nguyên rộng lớn, nhất là vùng Bắc Mỹ.

Lốc xoáy có hình dạng một cái phễu hay cái bông vụ xoáy tròn. Bên trong cơn lốc xoáy, không khí bị hút thẳng đứng rồi quay tròn với một tốc độ kinh khủng. Nếu chân phễu xoáy chạm mặt đất, nó sẽ hút mọi thứ tung lên cao rồi ném mạnh xuống đất. Tùy theo cường độ, nó có thể hút từ những mảnh giấy vụn cho đến những toa tàu lửa nặng hàng chục tấn. Lốc xoáy hình thành trên biển thì gọi là vòi rồng. Khi đó nước và đôi khi cả tôm cá bị hút vào phễu xoáy và mang đi xa có khi hàng trăm cây số rồi mới thả xuống.

Lốc xoáy là một hiện tượng phức tạp, khó có thể dự đoán trước được. Phần lớn chỉ xuất hiện trong vài phút và di chuyển vài trăm mét. Nhưng cũng có những cơn lốc xoáy, kéo dài hàng giờ và di chuyển hàng trăm cây số, gây ra thiệt hại không thua gì một trận ném bom cấp tập.

Ở tại tâm cơn lốc xoáy, tốc độ gió có thể đạt tới vận tốc 400 – 500km/giờ. Đây là loại gió mạnh nhất trên hành tinh của chúng ta. Khi xuất hiện, nó tạo nên một âm thanh như xé tai.

May mắn thay, chúng ta không phải là loại “ếch ngồi đáy giếng” để mò mẫm chống lại cái hiện tượng mà chúng ta không thể đoán trước được như hiện tượng “lốc xoáy”. Mỗi năm, các nhà khoa học và khí tượng học lại càng có những hiểu biết hơn về sự hình thành, đặc tính và sức mạnh của những cơn lốc xoáy. Càng ngày, các dự đoán càng nhanh hơn và chính xác hơn.

Nếu các bạn đã từng xem phim “Cơn lốc xoáy” (Twister) thì các bạn cũng có thể hình dung được sức mạnh của những cơn lốc xoáy cũng như sự dũng cảm của các nhà khí tượng học, những người chuyên đi “săn bão”. Nhờ những người như họ mà nhân loại mới có được phần nào hiểu biết về sức mạnh của thiên nhiên (cái mà họ gọi là “Ngón tay của Chúa” (The finger of God).

Mùa của các cơn lốc xoáy thường từ tháng Ba đến tháng Tám hàng năm, tuy nhiên nó cũng có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào trong năm. Hơn 80 phần trăm những cơn lốc xoáy xuất hiện khoảng từ 3 giờ chiều cho đến 7 giờ tối. Việc này giúp cho chúng ta có một khung thời gian nhất định để quan sát và phát hiện ra chúng trước khi nó ập tới.

Người ta có thể định lượng theo dấu vết để lại của cơn lốc mà phân loại cường độ của nó theo thang FUJITA dưới đây. Tuy nhiên thang đo này không thể mô tả tính chất vật lý của cơn lốc xoáy vì chúng rất đa dạng cả về cường độ lẫn đường kính cũng như thời gian xuất hiện.

Ngày nay, dù đã có những mạng lưới báo động ngày càng tinh xảo, nhưng con người vẫn còn bị bất ngờ do chủ quan hay thiếu thông tin và khi cơn lốc xoáy ập đến thì đã quá muộn.

PHÒNG CHỐNG NHỮNG CƠN LỐC XOÁY:

Một khi các bạn đã biết về sức mạnh khủng khiếp của một cơn lốc xoáy thì các bạn cũng cần phải biết một số bí quyết để phòng chống nó. Nhiều người có thể nghĩ rằng, họ chỉ lo có một việc là cái phễu xoáy đó đừng có quét qua trên họ, mà không hề biết cách chuẩn bị trước cũng như các công việc phải làm sau khi cơn lốc qua đi. Như thế, sẽ giảm bớt những thiệt hại hay thương vong mà đáng lý ra không phải có.

Chuẩn bị đối phó với những cơn lốc xoáy:

Tốt nhất là các bạn phải biết chuẩn bị sẵn sàng trước khi có một cơn lốc xoáy ập đến.

• Xác định vị trí ẩn núp tốt và an toàn nhất trong nhà của bạn và cả nơi bạn làm việc.
• Hầm ngầm là chỗ trú ẩn để tránh lốc xoáy là tốt nhất. Nếu không có hầm ngầm thì một phòng ở giữa nhà hoặc hành lang ở tầng trệt.
• Nếu nhà bạn nằm trên hành lang của những cơn lốc xoáy. Bạn cần phải biết những nơi mà bạn và gia đình bạn có thể ẩn núp, gần những nơi mà bạn và gia đình thường sinh hoạt nhiều nhất, chẳng hạn như những cao ốc công cộng, bệnh viện, siêu thị, trường học, nhà thờ…
• Hướng dẫn cho mọi thành viên trong gia đình, nhất là trẻ em biết chạy vào những nơi trú ẩn gần nhất khi có báo động.
• Ấn định nơi chốn và thời gian gia đình của bạn sẽ gặp nhau sau khi tai họa qua đi.
• Chụp hình cơ ngơi của bạn và photo các giấy tờ quan trọng rồi để trong một cái hộp. Cất cái hộp ấy ở một nơi an toàn, bên ngoài căn nhà của bạn để làm cơ sở và bằng chứng pháp lý về sau.
• Những vùng thường xuyên xảy ra lốc xoáy, người ta thường lập những trạm quan sát để thông báo kịp thời cho cư dân trong vùng. Hãy lắng nghe những thông báo và hướng dẫn của họ trên radio, TV…
• Khi nghe thông báo, hãy quan sát bầu trời. Nếu các bạn thấy bất kỳ một đám mây hình phễu quay vòng vòng nào, hãy lập tức gọi điện cho chính quyền địa phương. Nếu có vẻ như chúng sẽ quét ngang chỗ của bạn, hãy lập tức tìm nơi trú ẩn tại các tòa nhà hay các công trình xây dựng kiên cố càng sớm càng tốt.
• Trong thời gian được cảnh báo, mọi người phải ở nơi trú ẩn và mở radio hoặc TV lên để theo dõi tình hình, và chờ cho đến khi nào được thông báo “an toàn” mới được rời khỏi nơi đó.
• Có một thứ mà chúng tôi không thể đề cập tới được, đó là sự bén nhạy trong cảm nhận của bạn về việc xác định bất kỳ sự nguy hiểm nào. Cho dù ở trong vùng của bạn không có hệ thống báo động lốc xoáy thì một số điềm báo cũng giúp cho bạn tiên đoán là sắp có một trận lốc xoáy. Thí dụ: Nếu các bạn thấy mây dông với những vẩy nhỏ và tròn ở phía dưới (người ta gọi là mây vú) thì đó là dấu hiệu sắp có lốc xoáy, hãy chuẩn bị đề phòng.

• Nếu trong vùng có lốc xoáy đang đe dọa thì bầu trời chung quanh đột ngột tối đen, không khí nặng nề oi bức và bạn bắt đầu nghe một âm thanh đều đều.
• Quan sát hành vi của các con vật nuôi của bạn xem có gì khác thường không? Có vẻ lo lắng cuống cuồng không? Các bầy chim hoang dã trong vùng có bay một cách nháo nhác hoảng loạn không?
• Nếu bạn nhìn thấy “cái vòi” của cơn lốc xoáy từ xa qua các rặng cây mà nó có vẻ như không di chuyển sang trái cũng như sang phải thì đúng là nó đang đi thẳng tới ngay bạn đó. Tìm kiếm chỗ trú ẩn ngay.
• Khi cơn lốc xoáy ập đến, thì âm thanh của nó khủng khiếp giống như âm thanh của một chiếc phản lực cơ Jumbo cất cánh ngay ngay trên đầu của bạn. Nếu bạn không sống ở gần đường băng của một phi trường lớn thì có lẽ bạn chưa bao giờ nghe được một âm thanh như vậy. Lúc này thì đừng lo lắng hay tò mò đi ra ngoài để kiểm tra, đã quá trễ để làm việc đó.
• Nếu có một cơn lốc xoáy bất ngờ tấn công khu vực của chúng ta. Một lời khuyên đơn giản nhất. Tìm ngay chỗ trú ẩn.

ỨNG PHÓ LỐC XOÁY:

Khi một cơn lốc xoáy đánh vào khu vực của chúng ta, các bạn hãy hành động như sau:

 Nếu đang ở trong nhà:

• Chạy nhanh tới nơi trú ẩn mà bạn đã chuẩn bị trước và ở đó cho đến khi cơn lốc xoáy qua đi. Nếu không có thì vào một phòng nhỏ không có cửa sổ (như phòng tắm, nhà kho…)
• Sử dụng gối, nệm ghế salon… hay cánh tay của bạn để bảo vệ đầu và cổ.
• Núp dưới một vật nặng và giữ chặt nó.
• Nếu đang ở trong một nhà di động (mobile home) hãy ra ngoài và tìm một chỗ trú ẩn khác. Một nhà di động dễ dàng bị lật nhào bởi cơn lốc xoáy nếu không được neo dằn cẩn thận.

Đang ở nơi công cộng:

Trường học, bệnh viện, nhà máy, trung tâm thương mại…

• Đi xuống tầng hầm, phòng trung tâm, phòng tắm, nhà kho… nơi nào càng thấp càng tốt.
• Tránh những nơi có mái rộng như hội trường, phòng ăn uống, phòng tập thể dục, đại sảnh…
• Tránh xa cửa sổ và chỗ trống trải.
• Núp dưới một cái bàn hay vật nặng và giữ chặt nó.

Đang ở ngoài trời:

• Nếu có thể thì chạy nhanh vào bên trong một toà nhà vững chãi.
• Nếu không có hầm trú ẩn hay không có thời gian để chạy vào nhà, hãy nằm dài xuống một đường mương, chui vào một cống nước, núp dưới một cái hố…
• Dùng cánh tay để che chở đầu và cổ của bạn.

Đang ở trong xe:

Đừng bao giờ cố gắng chạy thoát một cơn lốc xoáy bằng xe (trừ trường hợp đang ở một xa lộ trống trải). Mưa đá và các cơn mưa nặng hạt cũng như các xe cộ khác trên đường sẽ làm cản trở việc di chuyển của bạn. Trong khi đó cơn lốc lại có thể đi chuyển bất kỳ phương hướng nào nó muốn với tốc độ có thể lên đến 120 km/giờ và nó có thể nhẹ nhàng nâng chiếc xe của bạn lên và ném nó xuyên qua không khí.

• Dừng xe lại nhưng không đậu dưới các cây lớn, trụ điện, dây điện và các vật có thể ngã đè lên xe của bạn.
• Rời khỏi xe ngay lập tức và chạy nhanh vào bên trong một toà nhà để tìm chỗ trú ẩn.
• Nếu không có hầm trú ẩn hay không có thời gian để chạy vào nhà, hãy nằm dài xuống một đường mương, chui vào một cống nước, núp dưới một cái hố… cách xa xe của bạn.
• Dùng cánh tay để che chở đầu và cổ của bạn.

SAU CƠN LỐC XOÁY:

Giống như động đất, bão tố hoặc các tai nạn khác, khi tai họa qua đi thì việc trước tiên là cấp cứu các nạn nhân, dập tắt các đám cháy, xử lý các đầu mối nguy hiểm…

• Mang một đôi giày có đế tốt để tránh gây thương tích từ những mảnh vỡ, đinh nhọn, dằm cây…
• Tự kiểm tra và chữa trị các vết thương của chính mình.
• Cấp cứu và di tản những người chung quanh.
• Nếu ngửi thấy mùi khí ga hay mùi các hóa chất, hãy tránh xa khu vực đó ngay.
• Kiểm tra ống dẫn ga, đường dây điện, ống nước… nếu cần thì chính bạn hay nhờ người khác gia cố hay sửa chữa ngay.
• Lắng nghe tin tức từ radio, truyền hình để biết những thông tin hay hướng dẫn cần thiết.
• Kiểm tra những nhà hàng xóm láng giềng của bạn, có thể họ đang cần sự giúp đỡ, nhất những trẻ em, người già và người tàn tật.
• Không lái xe đi đâu trừ trường hợp khẩn cấp để đường phố thông thoáng. Ưu tiên cho các loại xe cấp cứu, chữa cháy…
• Quay phim hay chụp hình những cảnh quang bị tàn phá trong khu vực để làm tư liệu cho những ai cần đến.

GHI CHÚ QUAN TRỌNG:

1. Hầm ngầm ở trong nhà là nơi trú ẩn an toàn và tốt nhất đối với những cơn lốc xoáy.
2. Lốc xoáy tấn công với những cơn gió có tốc độ kinh hồn, nó có thể lên đến 400 – 500 km/giờ. Những cơn gió này có thể nhổ bật gốc những cây đại thụ và một số kiến trúc trong vòng vài giây.
3. Những thương vong liên quan đến lốc xoáy thường là do các kiến trúc sụp đổ, do bị trúng các vật hay các mảnh bay loạn xạ trong không trung, bị hất tung lên rồi ném xuống đất khi đang ở ngoài trời hay ở trong xe hơi…
4. Nếu cơn lốc xoáy có kèm theo giông bão thì thiệt hại khó mà lường được.

Bởi SaigonScouts